Khơi thông nguồn lực: Đòn bẩy cho doanh nghiệp chuyển đổi xanh

Chuyển đổi xanh không còn là xu thế, mà đã trở thành yêu cầu tất yếu đối với cộng đồng doanh nghiệp trong tiến trình phá triển bền vững. Tuy nhiên, hành trình này tại Việt Nam vẫn còn nhiều rào cản, đòi hỏi sự đồng hành chặt chẽ từ thể chế, tài chính, công nghệ và nhân lực.

Bối cảnh hội nhập toàn cầu đang đặt ra những yêu cầu ngày càng khắt khe hơn. Nhiều thị trường xuất khẩu trọng điểm của Việt Nam như Liên minh châu Âu, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc… đã và đang áp dụng các tiêu chuẩn kỹ thuật xanh, yêu cầu truy xuất nguồn gốc bền vững, tiêu chí ESG (môi trường, xã hội, quản trị doanh nghiệp) và đặc biệt là các cơ chế điều chỉnh biên giới carbon.

Ông Lê Thanh Kim nhấn mạnh, chuyển đổi xanh là một hành trình dài, đòi hỏi sự kiên trì và nỗ lực liên tục. Để tiến trình này thực sự phát huy hiệu quả, cần sớm “khơi thông” những nguồn lực then chốt như tài chính, công nghệ, nhân lực và thể chế. Đây không chỉ là điều kiện để doanh nghiệp vươn lên, mà còn là cơ hội chiến lược để nâng cấp nền kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và khẳng định vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.

Toàn cảnh tọa đàm

Đồng tình với quan điểm này, bà Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược và Chính sách phát triển cho biết, trên thực tế, một số doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước đã triển khai thành công các sáng kiến chuyển đổi xanh. Đến năm 2022, có tới 80% doanh nghiệp đã xây dựng kế hoạch tích hợp tiêu chí ESG vào chiến lược phát triển. Đặc biệt, trong ngành dệt may, nhiều doanh nghiệp đã ứng dụng công nghệ xử lý nước thải tuần hoàn, sử dụng sợi tái chế, năng lượng mặt trời và nền tảng blockchain để truy xuất nguồn gốc.

Tuy nhiên, mức độ triển khai trên diện rộng còn hạn chế. Khoảng cách giữa nhận thức và hành động vẫn còn khá lớn, mức độ sẵn sàng tham gia chuyển đổi xanh còn thấp. Đáng chú ý, phần lớn doanh nghiệp chưa chủ động xây dựng kế hoạch tài chính dài hạn để phục vụ cho các mục tiêu phát triển bền vững.

Tài chính xanh-đòn bẩy cần thiết

Phân tích từ góc độ tài chính, ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho rằng, tài chính xanh đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển bền vững. Việc huy động nguồn lực tài chính cho các dự án xanh, thân thiện với môi trường không chỉ giúp doanh nghiệp thích ứng với xu thế quốc tế, mà còn góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế dài hạn.

Do đó, ông khuyến nghị cần chủ động tiếp cận các nguồn vốn xanh từ các tổ chức tài chính trong và ngoài nước, đồng thời áp dụng các nguyên tắc quản trị xanh, xây dựng sản phẩm có giá trị xã hội và môi trường. Quan trọng hơn, đội ngũ lãnh đạo doanh nghiệp cần đổi mới tư duy quản trị, linh hoạt thích ứng với những thay đổi trong bối cảnh toàn cầu đang dịch chuyển mạnh mẽ theo hướng xanh hóa.

Từ thực tiễn tại diễn đàn, các chuyên gia kiến nghị Nhà nước cần sớm hoàn thiện hành lang pháp lý liên quan đến kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn. Đặc biệt, cần ban hành các tiêu chí cụ thể để xác định hoạt động xanh, hướng dẫn doanh nghiệp tiếp cận tín dụng xanh, phát triển thị trường carbon, và xây dựng chính sách hỗ trợ đào tạo nhân lực phục vụ cho chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.

Song song với đó, việc thúc đẩy hình thành các trung tâm công nghệ xanh, kết nối doanh nghiệp với các viện nghiên cứu, tổ chức tài chính, và các đối tác quốc tế sẽ là chìa khóa giúp doanh nghiệp Việt Nam rút ngắn khoảng cách và bứt phá trên hành trình xanh hóa.